biografia

Polskie Radio Program II Ocalić od zapomnienia

Emil Zegadłowicz - biografia

O życiu pisarza opowiadał prof. Mirosław Wójcik - autor książki "Pan na Gorzeniu. Życie i twórczosć Emila Zegadłowicza", a takze autor opracowania wydanych ostatnio tomów listów Stanisławy Wysockiej oraz rodziny Hulewiczów do Emila Zegadłowicza. Emil Zegadłowicz urodził się w Białej Krakowskiej, był synem nauczyciela Tytusa Zegadłowicza i Elżbiety Kaiszarówny. Dzieciństwo spędził w Gorzeniu Górnym niedaleko Wadowic, gdzie jego ojciec miał dwór letniskowy. Uczęszczał do gimnazjum w Wadowicach, ukończył je w 1906. Studiował polonistykę, germanistykę i historię sztuki na UJ, a następnie w Wiedniu i w Dreźnie. W latach 1919–1921 pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki, gdzie był urzędnikiem Wydziału Literatury. W latach 1929–1931 mieszkał w Poznaniu, pracując jako kierownik literacki Teatru Polskiego, doradca Księgarni św. Wojciecha, redaktor czasopism. W 1932 wrócił do Gorzenia. Pracował wówczas w teatrze katowickim i wykładał historię sztuki w konserwatorium w Katowicach. W 1936 nawiązał współpracę z jednolitofrontowym „Dziennikiem Popularnym”. 27 lipca 1915 poślubił Marię Kurowską, ze związku tego urodziły się dwie córki Halszka (1916–1966) i Atessa (1920–2013). Zmarł w Sosnowcu w 1941 roku, w wieku 52 lat. Pochowany jest na cmentarzu parafii św. Tomasza na pograniczu Pogoni i Małobądza (w granicach Będzina). Audycję przygotowała Dorota Gacek.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1822

1822, 4 stycznia – w Czajkowicach koło Sambora przyszedł na świat ojciec Emila Zegadłowicza – Tytus Seweryn Karol Zegadłowicz, syn Michała i Marianny z domu de Poray Kuderkiewicz 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1829

1829 – Tytus Zegadłowicz rozpoczyna naukę w szkole powszechnej w Rudkach k. Lwowa

1832

1832 – Tytus Zegadłowicz jest uczniem szkoły powszechnej w Samborze

1845

1845, 8 marca – Tytus Zegadłowicz kończy studia teologiczne na wydziale filozoficznym w Przemyślu

1848

1848, 5 marca – Tytus Zegadłowicz poślubił Józefę Wężowską, córkę Ludwika i Franciszki z domu Stecewicz

1849

1849, 21 sierpnia – Tytus Zegadłowicz zostaje mianowany diakonem kościoła greckokatolickiego

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1855

1855, 14 października – w Rzeszowie przyszła na świat Elżbieta Kaiszarówna, córka Wacława i Anny z domu Komenda (matka Emila Zegadłowicza) 

1855 – Tytus Zegadłowicz rozpoczyna pracę jako nauczyciel w gimnazjum w Bochni

1859

1859, 28 października – Tytus Zegadłowicz wstępuje na wydział filozoficzny Uniwersytetu w Wiedniu

1860

1860, 4 kwietnia – Tytus Zegadłowicz uzyskuje „zupełną kwalifikację nauczycielską na posadzie suplenta”

1861  

1861 – Tytus Zegadłowicz pracuje jako pedagog w Bochni (potem uczy kolejno w gimnazjach w Tarnopolu, Tarnowie, Rzeszowie i Wadowicach)

1864

1864, 10 sierpnia – w Krakowie urodziła się Wanda Małgorzata Michalina Zawieruszyńska, córka Jana i Joanny z domu Dziubczyńskiej (ciotka i opiekunka Emila Zegadłowicza, prototyp literackiej postaci Wilhelminy)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1867

1867, 4 lipca – w Zebrzydowicach koło Kalwarii Zebrzydowskiej urodził się wuj Emila Zegadłowicza – Adolf Henryk Jakub Kaiszar (prototyp literackiej postaci Wacława)

1868

1868 – Tytus Zegadłowicz rozpoczyna pracę w gimnazjum w Wadowicach

1870

1870, 26 marca – Tytus Zegadłowicz otrzymał godność honorowego obywatela Wadowic

1873

1873, 19 lutego – grono pedagogiczne gimnazjum wadowickiego zawiązuje fundację stypendialną im. Mikołaja Kopernika. Tytus Zegadłowicz zostaje kuratorem fundacji 

1873, 9 czerwca – Tytus Zegadłowicz kupuje dwór w Gorzeniu Górnym

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1874

1874, 11 października – śmierć matki Tytusa Zegadłowicza, która zamieszkała z synem w Wadowicach (od maja 1870), a następnie w Gorzeniu Górnym

Początek znajomości Tytusa z Elżbietą Kaiszar

 

 

 

 

 

 

 

 

    
1885

1885, 6 grudnia – śmierć Józefy Zegadłowiczowej, żony Tytusa Zegadłowicza, od lat pozostającej w separacji z mężem 

1887

1887, 1 lutego – Tytus Zegadłowicz przeszedł na emeryturę po dwudziestu sześciu latach pracy w zawodzie nauczycielskim

1888

    
1888, 20 lipca – w Bielsku, przy ul. Ratuszowej 3, przyszedł na świat Emil Erwin Kaiszar-Zegadłowicz

 

1889

1889, 22 kwietnia – Emil Zegadłowicz został ochrzczony w obrządku rzymskokatolickim w kościele św. Mikołaja w Bielsku

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1893

1893 – ślub Adolfa Kaiszara i Wandy Zawieruszyńskiej

1894

1894, 2 października – Tytus Zegadłowicz adoptuje syna Elżbiety Kaiszarówny, Emila Erwina, 7 października fakt ten potwierdzony zostaje urzędowo przez ck Sąd Okręgowy w Bielsku

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1898

1898, 1 stycznia – 30 czerwca – Emil Zegadłowicz mieszka w Wadowicach u ciotki Karoliny Sturm 

1898 – początek nauki (od klasy IV) w szkole ludowej w Wadowicach 1898, 25 czerwca – Emil Zegadłowicz uzyskuje świadectwo ukończenia klasy IV szkoły ludowej upoważniające go do nauki w gimnazjum 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    
Oryginalny stolik Emila Zegadłowicza z lat dzieciństwa przyszłego pisarza - wspominany w autobiograficznej powieści Uśmiech.

W czasie remontu dworu stolik, niestety, zaginął.

 

1898, 29 czerwca – egzamin do gimnazjum w Wadowicach 1898 – 1906 – nauka w gimnazjum w Wadowicach 

1898, lipiec – sierpień – wakacje w Gorzeniu Górnym

1898, 1 września – grudzień – Emil Zegadłowicz mieszka u Adolfa i Wandy Kaiszarów

1898, 10 września – Emil Zegadłowicz przystępuje do bierzmowania

1899

1899, 19 maja – śmierć Tytusa Zegadłowicza 

1899, 21 maja – pogrzeb Tytusa Zegadłowicza na cmentarzu w Wadowicach 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

nagrobek Tytusa Zegadłowicza na wadowickim cmentarzu    

 

1899, wrzesień – Emil Zegadłowicz mieszkał u matki w Wadowicach na ul. Tatrzańskiej

 
1900

1900, 21 lipca – śmierć Wacława Kaiszara, dziadka Emila Zegadłowicza

1905

1905, 28 lutego – śmierć Elżbiety Kaiszar, matki Emila Zegadłowicza 

1905, 10 grudnia – śmierć Anny Kaiszar, babki Emila Zegadłowicza

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wadowice, ok. 1906 roku.

 Po lewej budynek magistratu (w pewnym okresie mieściły się tu klasy Gimnazjum).

Przed kościołem studnia - miejsce upamiętnione w Zmorach...

fot. Wadowickie Centrum Kultury

 

1906

    
1906, 16 czerwca – Emil Zegadłowicz uzyskał świadectwo dojrzałości gimnazjum w Wadowicach 

1906, 1 października – początek studiów na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pieczęć Uniwersytetu Jagiellońskiego

 

1906-1911 – Emil Zegadłowicz studiuje przez dziesięć semestrów w Uniwersytecie Jagiellońskim; w latach nauki uniwersyteckiej jest członkiem Akademickiego Artystyczno-Literackiego Koła „Życie” im. Juliusza Słowackiego w Krakowie 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Należąca do Zegadłowicza legitymacja Akademickiego Koła "Życie"
 

1907

1907, 6 stycznia – śmierć Adolfa Kaiszara, wuja Emila Zegadłowicza 

1907, 12 lipca – Emil Zegadłowicz otrzymuje pozwolenie na broń 

1907, grudzień – wraz z Wacławem Orłowskim i Władysławem Toporem Zabiełło Emil Zegadłowicz wydaje tom wierszy Tętenty [oryg. pisownia: Tententy]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Emil Zegadłowicz z Wacławem Orłowskim

 

1908

1908, 30 maja – Emil Zegadłowicz dziedziczy rodzinny majątek, dotychczas zarządzany przez Adolfa Kaiszara 

1908 – ukazuje się tom poezji Drogą życia – osobne wydanie wierszy Emila Zegadłowicza zawartych w Tętentach 

1908, sierpień – podróż Emila Zegadłowicza do Wiednia 

1908, 21 sierpnia Emil Zegadłowicz otrzymuje „dekret pełnoletniości” i staje się pełnoprawnym właścicielem majątku w Gorzeniu Górnym

1909

1909 – ukazuje się drugi tom poezji Zegadłowicza Nad rzeką (wiersze pisane od 24 marca do września 1909 roku)

    
1910

1910, grudzień – ukazuje się trzeci tom poezji Emila Zegadłowicza, Powrót. Rycerz krzyżowy – Miasto. Poezje i poematy

1911

1911 – Emil Zegadłowicz rozpoczyna współpracę z pismami krakowskimi: „Museionem”, „Głosem Narodu”, „Wiedzą i Postępem”

1912

1912 – Zegadłowicz rozpoczyna pracę w „Collegium Marianum” na Kopcu koło Wadowic (pracował tu do maja 1915 roku)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

„Collegium Marianum” na Kopcu koło Wadowic, ok. 1912 roku

 

1913

1913, 4 i 5 października – Emil Zegadłowicz i Ludwik Misky zorganizowali w Wadowicach odczyty: „Impresjonizm a ekspresjonizm” (Misky) i „Oscariana – Oscar Wilde, jego estetyka” (Zegadłowicz)

1914

1914, lato – do Gorzenia Górnego przybywa na letnisko Jadwiga Kurowska z dwiema córkami: Jadwigą i Marią    

1914, lipiec – Zegadłowicz wraca do Gorzenia Górnego z kilkutygodniowej podróży po Niemczech (odwiedził Drezno, Lipsk i Berlin) 

1914, grudzień – Zegadłowicz wyjeżdża na kilka tygodni do Wiednia, gdzie przebywa Maria Kurowska

1915

1915, 10 czerwca – pobór w Wadowicach, Zegadłowicz wcielony do wojska austriackiego 

1915, 21 czerwca – Zegadłowicz stawia się do jednostki wojskowej w Wagstadt (obecnie Bilovec) na Morawach 

 

  

 

 

 

 

Karty pocztowe przesyłane przez Zegadłowicza z jednostki wojskowej do Wandy Kaiszar

 

1915, 1–28 lipca – Zegadłowicz przebywa w Gorzeniu Górnym na dwutygodniowym urlopie

 1915, 27 lipca – ślub Marii Kurowskiej i Emila Zegadłowicza w Wadowicach

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

Maria z Kurowskich i Emil Zegadłowiczowie

 

1916

15 lutego – Zegadłowicz zostaje zwolniony z wojska 1916,

14 sierpnia – narodziny Halszki, pierwszej córki Zegadłowicza

 

 

 

 

 

 

 

 

1917

1917, styczeń – marzec – Zegadłowicz pracuje nad przekładami poezji Heinego 

1917, 10 lutego – ślub Ludwika Misky’ego z Olgą Łodzią-Michalską

1918

1918, styczeń – Zegadłowicz rozpoczyna współpracę z pismem „Maski” 

1918, 29 października – śmierć Mariana Misky’ego w zakładzie dla obłąkanych 

1918 – początek współpracy Emila Zegadłowicza ze „Zdrojem” 

 

 

 

 

 

 

 

   
List Jerzego Hulewicza do Emila Zegadłowicza

 ze zbiorów Działu Historii Muzeum w Bielsku-Białej

 

1919

1919, marzec – ukończenie prac nad Legendą ziemi – książka nie została opublikowana 

1919, 4 kwietnia – Drukarnię Związkową w Krakowie opuszczają Poezje Emila Zegadłowicza. Imagines, Erato, Na E-strunie, Tristia, Transfiguracja 

1919, 15 kwietnia ukazuje się nowy tom poezji Zegadłowicza: Tematy chińskie Li-tai-pe, Thu-fu, Nieznany Poeta, Wang-czang-li, Czang-tsi, Mong-kao-jen, Wang-wej. 

1919, 1 lipca – Zegadłowicz obejmuje stanowisko referenta w Wydziale Literatury Ministerstwa Sztuki i Kultury – początek pierwszego „wygnania” poety 

 

 

 

 

 

 

 

Fragment pisma ministerialnego skierowanego do Wacława Berenta

- rękopis Emila Zegadłowicza

1919, 24 lipca – początek osobistej znajomości z Jerzym Hulewiczem 

1919, 1 września – Zegadłowicz awansuje na stanowisko kierownika Wydziału Literatury MSiK 

1919, 1 listopada – Zegadłowicz prowadzi samodzielnie referat Statystyczno-Prasowy MSiK 

1919, październik – w Poznaniu, jako IV tom „Biblioteki Zdroju” ukazuje się Odejście Ralfa Moora (poemat uprzednio drukowany na łamach „Zdroju”)

1920

1920, 12–14 maja – Zegadłowicz bierze udział w I Zjeździe Literatów Polskich w Warszawie 

1920, 30 czerwca – publikacja tomu Ballady. Sześć ballad z poematu „Dziewanny” 

1920, lipiec – Emil Zegadłowicz zgłasza się do służby wojskowej w związku z wojna polsko-bolszewicką; uznany za niezdolnego do walki na froncie został przydzielony do wydziału prasowego Generalnego Inspektora Armii Ochotniczej 

1920, 7 sierpnia – narodziny Atessy, drugiej córki Zegadłowicza

1920, 19 października – Jerzy Hulewicz mianuje Emila Zegadłowicza przedstawicielem „Zdroju” w Warszawie 

1920, październik – ukazuje się pierwszy numer warszawskiego miesięcznika poetyckiego „Gospoda Poetów”, z którym współpracuje Emil Zegadłowicz

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1921

1921, 1 maja – ukazuje się pierwszy numer współredagowanego przez Zegadłowicza periodyku literackiego „Ponowa” 

1921, maj – czerwiec – powstaje grupa poetycka „Czartak” (Emil Zegadłowicz, Edward Kozikowski i Jan Nepomucen Miller) 

 

 

 

 

 

 

 

 

1921, 1 września – drukarnię opuszcza wydany nakładem „Zdroju” poemat U dnia, którego nie znam, stoję bram. Poema symfoniczne wysnute z misterii snów nadrannych, noc pierzchliwą doganiających, dzień zdmuchujący gwiazdy witających spod szczelin wpół przymkniętych powiek. Spisał srebrną dłonią księżniczki Astralu Inki Tödwen Ralf Moor na liściu klonu opadłego do jej stóp w alei parku strzeżonego przez Sfinx uskrzydloną 

1921, 31 grudnia – koniec pracy Zegadłowicza w MSiK

1922

1922, 25 stycznia – ukazuje się pierwszy numer miesięcznika „Czartak” (z datą 1 lutego 1922 roku) 

1922, 1 kwietnia – początek działalności prowadzonej przez Marię Zegadłowiczową wytwórni kilimów w Gorzeniu Górnym 

1922, 7 października – w Wadowicach otworzono wystawę produkowanych przez Zegadłowiczów kilimów

1923

1923, 26 stycznia – publikacja tomu Powsinogi beskidzkie. Sześć ballad z poematu „Dziewanny” 

1923, 2 marca – Wieczór poezji polskiej w krakowskim Teatrze Starym; Kazimiera Rychterówna deklamuje poezje Emila Zegadłowicza 

1923, 25 kwietnia – drukarnię Foltina opuszcza wspólna książka E. Kozikowskiego i Zegadłowicza Niam-Niam. Antologia poezji murzyńskiej 

1923, 29 maja – publikacja Kolędziołków beskidzkich 1923, 2 lipca – nakładem Czartaka ukazuje się Przyjdź Królestwo Twoje 

1923, 12 lipca – kolejny tom Zegadłowicza wydany w serii „Biblioteka Czartaka”: Zielone Święta. Poezje i medytacje 

1923, 31 lipca – osobne wydanie ballady o czwartym powsinodze beskidzkim – Ballada o Wowrze, powsinodze beskidzkim świątkarzu, o Bogu prawdziwym i Chrystusie frasobliwym rzeźbiącym patrona Beskidu 

1923, sierpień – pierwsze posiedzenie Towarzystwa Wydawniczego „Czartak” w Gorzeniu Górnym, zmiany personalne w władzach Towarzystwa 

1923, 15 października – publikacja Wielkiej Nowiny w Beskidzie. Sześć ballad z poematu Wielka Nowina (Dziewann część druga, księga trzecia. Stacyjki Panjezusowe) 

1923, 8 grudnia – wieczór poetycki Kazimiery Rychterówny w Krakowie, w repertuarze m.in. ballady Zegadłowicza

1924

1924, 18 stycznia – oficynę Franciszka Foltina w Wadowicach opuszcza pierwszy dramat Emila Zegadłowicza Noc świętego Jana Ewangelisty. Misterium balladowe w siedmiu sferach 

1924, 26 lutego – Emil Zegadłowicz nawiązuje kontakt korespondencyjny ze Stanisławą Wysocką, co zapoczątkowało długoletnią intymną znajomość obojga artystów 

 

 

 

 

 

 

 

Stanisława Wysocka

1924, 15 marca – pod redakcją Zegadłowicza ukazuje się Wirydarz literacki na cześć Marszałka Józefa Piłsudskiego, zatytułowany Dziewiętnasty marca MCMXXIV 

1924, 26 maja – pierwsze spotkanie osobiste Emila Zegadłowicza ze Stanisławą Wysocką podczas próby scenicznej Lampki oliwnej w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie 

1924, 31 maja – premiera dramatu Emila Zegadłowicza Lampka oliwna w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie w reżyserii Stanisławy Wysockiej – debiut dramaturgiczny pisarza 

1924, lipiec – Emil Zegadłowicz ze Stanisławą Wysocką odwiedza rodzinę Hulewiczów w Kościankach 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dwór Hulewiczów w Kościankach

Fot. Dział Historii Muzeum w Bielsku-Białej

 

1924, 20 lipca – publikacja Kantyczki rosistej 

1924, 12 września – publikacja dramatu Emila Zegadłowicza Nawiedzeni. Misterium balladowe w trzech aktach 

1924, 8 października – Zegadłowicz ukończył III (ostateczną) redakcję rękopisu groteski Łyżki i księżyc 

1924, 15 października – II wydanie Powsinóg beskidzkich 

1924, 29 listopada – publikacja dramatu Zegadłowicza Lampka oliwna w wadowickiej oficynie Franciszka Foltina 

 

 

 

 

 

 

 

Rachunek wystawiony przez Franciszka Foltina za druk Lampki oliwnej

 

1924, 10 grudnia – warszawską drukarnię „Krajową” opuścił drugi numer czasopisma „Czartak” 

 

 

 

 

 

 

1924, 13 grudnia – premiera warszawska Lampki oliwnej w Teatrze Narodowym w reżyserii J. Węgrzyna

1925

    
1925, 18 stycznia – Zegadłowicz ukończył dramat Alcesta 

 

 

1925, 7 marca – premiera Alcesty w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie (reżyseria – Stanisława Wysocka) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 1925, 31 marca – premiera Lampki oliwnej w Teatrze Polskim w Poznaniu w reżyserii Mieczysława Szpakiewicza 

1925, marzec – Zegadłowicz otrzymuje pożyczkę w wysokości 9000 zł z krakowskiej filii Banku Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu 

1925, maj – Zegadłowicz rozpoczyna prace nad przekładem Fausta J. W. Goethego 

1925, czerwiec – nakładem „Życia Teatru” ukazuje się dramat Zegadłowicza Głaz graniczny (napisany w grudniu 1924 roku) 

1925, 11 września – premiera Głazu granicznego w Teatrze Nowym w Poznaniu (reżyseria – Stanisława Wysocka) 

1925, 20 września – publikacja Godów pasterskich w Beskidzie. Wielkiej Nowiny części wtórej 

1925, 2 listopada – premiera Głazu granicznego w Teatrze Odrodzenia w Warszawie 

1925, listopad (?), grudzień (?) – publikacja tomu poezji Godzinki

1926

1926, 27 stycznia – premiera Fausta Goethego w tłumaczeniu Emila Zegadłowicza w Teatrze Narodowym w Warszawie (reżyseria – Kazimierz Kamiński) 

 

    

 

 

 

 

 

 


Faust w Teatrze Narodowym

1926, 12 marca – premiera Głazu granicznego w Teatrze Reduta w Wilnie 

1926, kwiecień – koniec działalności gorzeńskiej kilimiarni 

1926, 18 września – wadowicką oficynę Franciszka Foltina opuszcza tom I Fausta Goethego w przekładzie Emila Zegadłowicza 

1926, 24 października – w paryskiej firmie Societe Generale d’Imprimerie et d’Edition ukazuje się Krąg. Fragment poematu 

1926, październik – ukończone prace nad nowym dramatem Zegadłowicza Betsaba 

1926, 15 grudnia – publikacja tomu wierszy Dom jałowcowy, Poezje MCMXX – MCMXXVI 

1926, 22 grudnia – publikacja tomu Dziewanny. Poemat MCMXIX–MCMXXVI; równocześnie ukazały się osobne wydania składających się na Dziewanny części (I. Wiatr wiosenny; II. Zmysły; III. Noc świętojańska; IV. Powsinogi beskidzkie; V. Wielka Nowina; VI. Gody pasterskie; VII. Rezurekcje)

1927

1927, 22 stycznia – publikacja II tomu Fausta Goethego w przekładzie Emila Zegadłowicza (oficyna Franciszka Foltina w Wadowicach) 

1927, 5 marca – Emil Zegadłowicz bierze udział w uroczystym zebraniu Towarzystwa Miłośników Książki w Krakowie 

1927, 10–21 marca – Zegadłowicz przebywa w Lublinie, rozpoczyna leczenie u dr. Jana Arnsztajna. 

1927, 12 marca – premiera Betsaby w Teatrze Miejskim w Lublinie 

1927, kwiecień – publikacja powieści Godzina przed jutrznią – pierwszej części „Żywotu Mikołaja Srebrempisanego” 

1927, 18 maja – premiera Betsaby w Teatrze Nowym w Poznaniu (reżyseria – Stanisława Wysocka) 

1927, maj – Zegadłowicz spędza kilka dni w Poznaniu, wygłasza dwa odczyty 1927, czerwiec – nakładem Towarzystwa Miłośników Książki w Krakowie ukazuje się Siedem pieśni zgrzebnych o Janie Kasprowiczu 

1927, 31 sierpnia – Zegadłowicz opuszcza Gorzeń Górny, udaje się na swe kolejne „wygnanie” do Poznania 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Emil Zegadłowicz z córką Halszką

w poznańskim mieszkaniu na Chwaliszewie 15/16

 

1927, 29 listopada – pogrzeb Stanisława Przybyszewskiego w Górze, Zegadłowicz wygłasza mowę pogrzebową 

1927, 1 września – Zegadłowicz rozpoczyna pracę w Teatrze Polskim w Poznaniu na stanowisku kierownika literackiego (pracuje tu do 31 sierpnia 1930 r.). 

1927, 29 października – W Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie odbyła się premiera Turandot Gozziego w przekładzie Zegadłowicza 

1927, 22 grudnia – w Teatrze Polskim w Poznaniu premiera jasełek Gdy się Chrystus rodzi... (w tym samym czasie jasełka Zegadłowicza wystawiał także Teatr Miejski w Bydgoszczy) 

1927, grudzień – publikacja książki W obliczu gór i kulis – antologii odczytów i wierszy Zegadłowicza 

1928

1928, 1 stycznia – Zegadłowicz rozpoczyna współpracę z redakcją „Tęczy” 

1928, 31 stycznia – publikacja Siedmiu pieśni zgrzebnych o Janie Kasprowiczu 

1928, 29 lutego – publikacja Ballady o świątkarzu 

1928, luty – ukazuje się trzeci (ostatni) numer pisma „Czartak” 

1928, 30 marca – premiera Turandot w Teatrze Polskim w Poznaniu 

1928, 1 kwietnia – Zegadłowicz obejmuje kierownictwo redakcji „Tęczy” 

1928, 14 maja – publikacja Gawęda poety z typografem – referatu wygłoszonego podczas III Zjazdu Bibliofilów Polskich we Lwowie 

1928, 14 maja – publikacja tomu poezji Widma wskazówek 

1928, 22 maja – publikacja tomu poezji Flora, Caritas, Sofia. Posągi i poezje 

1928, 25–28 maja – Zegadłowicz wygłasza dwa odczyty na Zjeździe Bibliofilów we Lwowie 

1928, 8–10 czerwca – Zegadłowicz bierze udział w zjeździe poetów zorganizowanym przez Ludwika Hieronima Morstina w Pławowicach 

1928, lipiec – przedstawienie Turandot w Teatrze Wielkim we Lwowie (występy gościnne Teatru im. J. Słowackiego z Krakowa) 

1928, sierpień – Zegadłowicz spędza urlop w Gorzeniu Górnym; 9 sierpnia – powstają pierwsze karty rękopisu powieści Cień nad falami 

1928, październik – Turandot wystawiona w teatrze w Łodzi 

1928, 24 listopada – Drukarnię Handlową w Poznaniu opuszcza książkowe wydanie jasełek Gdy się Chrystus rodzi... 

1928 – publikacja powieści Spod młyńskich kamieni – drugiej części „Żywota Mikołaja Srebrempisanego” 

1928 – publikacja w Samotiškach czeskiego przekładu Ballady siódmej o Babce Góralczyczce – Ballada o babce Horalčické, przełożył Otto Forst Babler

1929

1929, 3 stycznia – publikacja tomu poezji Zegar słoneczny w chińskim ogrodzie 

1929, 18 stycznia – przedstawienie Turandot w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy 

1929, 31 stycznia – Zegadłowicz zgłasza rezygnację ze współpracy z „Tęczą” 

1929, 1 lutego – Zegadłowicz obejmuje stanowisko kierownika Radia Poznańskiego (pracuje tu do 30 czerwca 1932 roku) 

1929, luty – ogłoszenie powstania kabaretu „Ździebko” 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1929, 30 kwietnia – Zegadłowicz opuszcza redakcję „Tęczy”, redaktorem naczelnym pisma od 1 maja 1929 roku zostaje Jerzy Drobnik 

1929, kwiecień – publikacja tomu poezji Dęby pod pełnią. Poezje MCMXXVI–MCMXXVIII

1929, 16 maja – publikacja Dziesięciu ballad o powsinogach beskidzkich – pierwszą książka w historii rodzimej typografii złożoną polską czcionką, tzw. „antykwą Jeżyńskiego”

1929, 23 października – publikacja druku prywatnego Do Jana Kuglina w Poznaniu, ul. Sew[eryna] Mielżyńskiego 24 

1929, październik – Zegadłowicz rozpoczyna w Gorzeniu Górnym budowę Domu pod modrzewiem dla Wandy Kaiszarowej (budowa zakończona na wiosnę 1930 roku) 

1929, październik (?) – publikacja Aktora wiecznego – prologu poprzedzającego poznańską premierę sezonu Spazmy modne Wojciecha Bogusławskiego 

1929, 14 listopada – publikacja tomu poezji Głośniki płonące 

1929 – publikacja powieści Cień nad falami – trzeciej części „Żywota Mikołaja Srebrempisanego” 

1929 – publikacja w Pradze czeskiego przekładu Ballady o świątkarzu – Ballada o Wowrovi – przełożył Paul Eisner

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Świątki Jędrzeja Wowry na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, 1929 rok

Fot.: "Tęcza" 1929, z. 30

1930

1930, 12 stycznia – wieczór autorski Zegadłowicza w Gostyniu; wiersze poety recytuje Stanisława Wysocka

1930, 16 maja – jubileusz 35-lecia pracy artystycznej Stanisławy Wysockiej; Zegadłowicz publikuje poświęcony wielkiej tragiczce poemat Pallas Atene. Poemat o Stanisławie Wysockiej 

1930, 7 września – Zegadłowicz wygłasza okolicznościową mowę podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Jana Kasprowicza w Inowrocławiu 

1930, 1 października – Zegadłowicz wynajmuje mieszkanie na Chwaliszewie 15/16 (kontrakt najmu do 30 września 1932 roku) 

1930, 9 października, publikacja tomu poezji Chleb i wino 

1930, 15 grudnia – ukazuje się tom poezji Nad brzegami Zodiaku – pierwszy tom Pieśni Niemotworza 

1930, grudzień (?) – publikacja jasełek Zegadłowicza Gdy się Chrystus rodzi... Widowisko jasełkowe w czterech obrazach z interludiami kukłowymi 

1930 – w Pradze ukazał się czeski przekład Godziny przed jutrznią – Hodina před jitřni. Život Mikuláše Střibrempsaného (przełożył Franciszek Bicek) 

1930 – w Morawskiej Ostrawie opublikowano (w formie maszynopisu) wybór poezji Emila Zegadłowicza – Basne (przełożyli Otto Forst Babler i Josef Svítil – pseud. Jan Karnik)

1931

1931, 15 kwietnia – Zegadłowicz uzyskuje prawo jazdy 

1931, 15 czerwca – Zegadłowicz zostaje członkiem Związku Polskich Towarzystw Turystycznych – Polski Touring Klub 

1931, 6 sierpnia – publikacja Tematów rumuńskich – antologii poezji rumuńskiej w tłumaczeniu Emila Zegadłowicza 

1931, 14 października – ukończony druk pierwszego tomu Dramatów Emila Zegadłowicza (Nawiedzeni, Lampka oliwna, Głaz graniczny) 

1931, 8 listopada – Prezydent Rzeczypospolitej odznaczył Emila Zegadłowicza Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski 

1931, 15 grudnia – Zegadłowicz publikuje „List pasterski” w poznańskim „Dwutygodniku Literackim” – atak na hipokryzję kulturalnego środowiska Wielkopolski

1932

1932, marzec – w Czechosłowacji ukazało się czeskie tłumaczenie Budziejowickich łąk (tłumaczył Otto Forst Babler) 

1932, 9 kwietnia – Zegadłowicz opuszcza Poznań, wraca do rodzinnego Gorzenia Górnego 

1932, 14 kwietnia – 14 października – ukończony druk drugiego tomu Dramatów Emila Zegadłowicza (Alcesta, Betsaba, Wigilie) 

1932, 7 maja – publikacja poematu Mihaila Eminescu, Cesarz i proletariusz w tłumaczeniu Emila Zegadłowicza 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fragment karty Cesarza i proletariusza z inicjałem malowanym ręcznie

przez Stanisława Kuglina

Fot.: Dział Zbiorów Specjalnych Książnicy Beskidzkiej w Bielsku-Białej

 

1932, maj – Zegadłowicz zarobkuje wygłaszając odczyty w szkołach okręgu krakowskiego 

1932, 11 czerwca – 2 sierpnia – Zegadłowicz przygotowuje wiersze opublikowane w roku 1933 w tomie Podsłuchy 

1932, 21 lipca – ukończony dramat Circe – autorska wersja sztuki Calderona El mayor encanto Amor 

1932, 26 sierpnia – Zegadłowicz rozpoczyna kronikę własnego dworu zatytułowaną „Księga Gości i Zdarzeń” 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1932, 1 września do 28 lutego 1933 – okres przymusowego bezrobocia w życiu pisarza 

1932, 26 września – Zegadłowicz składa podanie o przyznanie zasiłku z funduszu dla bezrobotnych 

1932, 2 października – premiera Circe w Teatrze Miejskim w Łodzi (w reżyserii Stanisławy Wysockiej) 

1932, 9 października – wywiad Stefana Essmanowskiego z Emilem Zegadłowiczem, „Ariański dwór i żydowski świecznik” opublikowany w „Wiadomościach Literackich” (1932, nr 43) – podsumowanie okresu poznańskiego „wygnania” 

1932, październik – publikacja tomu poezji Budziejowickie łąki 

1932, październik – Zegadłowicz tłumaczy sztukę Hansa Chlumberga Wunder um Verdun (Cud spod Verdun) 

1932, 17 grudnia – Wieczór Czartakowy w Wadowicach urządzony przez Legion Młodych i Związek Rezerwistów RP

1932, 21 grudnia – publikacja Wyboru poezji i poematów Mihaila Eminescu w tłumaczeniu Emila Zegadłowicza 

1932, 21 grudnia – ukazuje się trzeci tom Pieśni Niemotworza – Światła w okopach 

1932, 26 grudnia – Teatr Polski w Katowicach wystawił Zegadłowiczowskie jasełka Gdy się Chrystus rodzi (reżyseria Feliks Zbyszewski, scenografia Stanisław Węgrzyn) 

1932, 29 grudnia – poeta otrzymuje autorski egzemplarz tomu Podkowa na progu wydany przez Oficynę Tyszkiewiczów we Florencji 

1932, grudzień – publikacja poematu Duma o obronie Sigetu Milkósa Zrínyi w tłumaczeniu Emila Zegadłowicza 

1932 – w Ołomuńcu ukazał się czeski przekład poematu Budziejowickie łąki – Budejovcke louki (przełożył Otto F. Babler)

1933

1933, styczeń – plany wyjazdu do Stanów Zjednoczonych 

1933, 30 stycznia – Zegadłowicz rozpoczyna leczenie w Państwowym Szpitalu św. Łazarza w Krakowie (do 28 marca) 

1933, styczeń – początek korespondencyjnej znajomości Zegadłowicza z Marylą Stachelską; do pierwszego spotkania doszło 21 lipca 1933 roku w Gorzeniu Górnym 

1933, 23 maja – Rada Miejska uczciła jubileusz 25-lecia pracy artystycznej Emila Zegadłowicza nadając mu honorowe obywatelstwo Wadowic i nazywając jego imieniem dawną ulicę Tatrzańską

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tablica z nazwą nowej ulicy w Wadowicach

Uroczystości jubileuszowe w Gorzeniu Górnym

 

 1933, maj – publikacja tomu Pokosy. Wybór poezyj 1907–1932 – antologii poezji Emila Zegadłowicza

1933, maj (czerwiec?) – w Morawskiej Ostrawie ukazało się czeskie tłumaczenie Dziesięciu ballad o powsinogach beskidzkich – Beskydské balady (przełożył Jaroslav Závada) 

1933, 4–5 czerwca – uroczystości jubileuszowe w Gorzeniu Górnym i Wadowicach z okazji 25-lecia pracy artystycznej Emila Zegadłowicza 

1933, 30 czerwca – zadłużenie Zegadłowicza w Banku Spółek Zarobkowych wynosi 7618 zł 

1933, czerwiec (?) wraz ze Stefanem Essmanowskim Emil Zegadłowicz pisze sztukę Gra w zielone, czyli Świadome ojcostwo 

1933, 1 września – Zegadłowicz rozpoczyna pracę w Teatrze Polskim w Katowicach na stanowisku prelegenta i doradcy literackiego

1933, 1 września – Zegadłowicz podpisuje umowę z Zarządem Towarzystwa Muzycznego w Katowicach, przyjmując obowiązki nauczyciela historii sztuki i nauki o obywatelstwie w Konserwatorium Muzycznym w Katowicach (pracuje tu do 30 lipca 1934 roku) 

1933, 22 października – na Walnym Zjeździe Małopolskiego Związku Młodzieży Ludowej w Krakowie Emil Zegadłowicz zostaje wybrany prezesem MZML 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Legitymacja członkowska Związku Młodzieży Ludowej

 

1933, 4 listopada – w Teatrze Polskim w Katowicach odbyła się premiera sztuki L. Nerza i L. Majera Moja kochana mamusia ( w tłumaczeniu Zegadłowicza) 

1933, 19 listopada – na Walnym Zjeździe delegatów Związku Młodzieży Ludowej w Warszawie Emil Zegadłowicz zostaje wybrany na stanowisko wiceprezesa ZML 

1933, 30 listopada – Teatr Polski w Katowicach wystawił Lampkę oliwną (reżyseria Stanisław Bryliński, scenografia Stanisław Węgrzyn) 

1933, 17 grudnia – Zegadłowicz zwraca się o pomoc finansową do wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego 

1933, grudzień – publikacja poematu Pieśń o Śląsku 

1933, grudzień (?) – publikacja tomu poezji Podsłuchy – czwartej części cyklu Pieśni Niemotworza 

1933 – król Rumunii, Karola II, odznaczył Emila Zegadłowicza orderem „Meritul Cultural” za zasługi w popularyzacji kultury rumuńskiej w Polsce

1934

1934, 17 stycznia – Śląskie Towarzystwo Literackie w Katowicach przyznaje Zegadłowiczowi jednorazową pomoc finansową w wysokości 700 zł „celem umożliwienia swobodniejszej pracy na polu twórczości literackiej” 

1934, 28 stycznia – na jedenastu kartach rękopisu sporządzonego w Krakowie Zegadłowicz notuje pierwsze pomysły do powieści Motory 

 

1934, kwiecień – ukazuje się pierwszy numer „Wsi” – organu MZML redagowanego przez Emila Zegadłowicza     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


1934, 1 maja – Zarząd Towarzystwa Muzycznego w Katowicach rozwiązuje z Zegadłowiczem umowę o pracę w Konserwatorium Muzycznym 

1934, 1 czerwca – Polskie Radio Kraków angażuje Zegadłowicza do pracy w charakterze kontrolera audycji słownych stacji krakowskiej i katowickiej (do 9 lipca 1936 roku) 

1934, 28 sierpnia – Zegadłowicz rozpoczyna prace nad Zmorami 

1934, 10 października – ukończona pierwsza redakcja powieści Zmory

1934 – w Pradze ukazał się czeski przekład poematu Budziejowickie łąki – Budejovcke louki (przełożył Josef Svítil, pseud. Jan Karnik)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Legitymacja członkowska Związku Zawodowego Literatów Polskich

1935

1935, 15 stycznia – ukończone prace nad kolejną redakcją powieści Zmory 

1935, 20 stycznia – autorskie odczytywanie powieści Zmory w pokoju biblioteki gorzeńskiego dworu – wydarzenie to stało się następnie kanwą dramatu W pokoju dziecinnym 

1935, 16 lutego – Prezydium MZML przyjmuje tezy Emila Zegadłowicza w sprawie prób unifikacji ruchu chłopskich 

1935, 27 stycznia – śmierć Wandy Kaiszarowej, wieloletniej opiekunki Emila Zegadłowicz; pogrzeb 29 stycznia 

1935, 24 kwietnia – Zegadłowicz rozpoczyna pracę nad powieścią Motory 

1935, lipiec – Emil Zegadłowicz zdołał spłacić dług zaciągnięty w roku 1925 w poznańskim Banku Spółek Zarobkowych 

1935, lipiec – koniec prac nad pierwszą redakcją powieści Motory 

1935, 15 sierpnia – na Walnym Zjeździe MZML podjęto postulowane przez Zegadłowicza wystąpienie tej organizacji z akcji unifikacyjnej; Zegadłowicz zrezygnował z pełnienia funkcji prezesa MZML 

1935, sierpień (w sprzedaży od 7 września) – ukazała się powieść Zmory. Kronika z zamierzchłej przeszłości – początek burzliwej polemiki w prasie literackiej 

1935, 30 października – początek prac nad nieukończoną powieścią Białe pięści 

1935, październik – publikacja druku prywatnego Czarny dzień (fragment poematu Wrzosy) 

1935, październik – Zegadłowicz rozpoczyna pracę nad drugą redakcją powieści Motory 

1935, 28 listopada – Zegadłowicz odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim – doroczną nagrodą PAL 

1935, listopad – ukazuje się poemat Wrzosy dedykowany Maryli Stachelskiej 

1935, 14 grudnia – wieczór dyskusyjny poświęcony Zmorom w Warszawie (organizator: Związek Zawodowy Literatów Polskich) 

1935, grudzień – publikacja drugiego wydania powieści Zmory – niezwłocznie skonfiskowanego 

1935, grudzień – nakładem Księgarni Powszechnej w Krakowie ukazuje się Uśmiech. Kronika z zamierzchłej przeszłości – skrócone wydanie pierwszych trzech części cyklu „Żywot Mikołaja Srebrempisanego”

1936

1936, 11 stycznia – publiczna dyskusja poświęcona Zmorom we Lwowie zorganizowana przez Okręgowy Komitet Robotniczy PPS 

1936, luty – początek korespondencyjnej znajomości z Kamilą Ardelową – sportretowaną w powieści Motory jako Maura (początkowo Kama); do pierwszego spotkania doszło 30 kwietnia 1936 roku we Lwowie 

1936, luty – władze Wadowic odebrały Zegadłowiczowi przyznane mu trzy lata wcześniej honorowe obywatelstwo miasta; jednocześnie ulicy jego imienia przywrócono miano poprzednie 

1936, 21 lutego – publiczna dyskusja o Zmorach zorganizowana w Krakowie przez Akademickie Koło Artystyczne Miłośników Dramatu Klasycznego 

1936, 4 marca – odczyt Konstantego Troczyńskiego o Zmorach oraz publiczna dyskusja nad powieścią Zegadłowicza w Poznaniu 

1936, 21 marca – w „Wiadomościach Literackich” ukazuje się artykuł Zegadłowicza „Słowa bez przydziału” – jedna z najważniejszych wypowiedzi prasowych autora Zmór w dyskusji nad tą powieścią 

1936, 3 kwietnia – rozprawa sądowa w Krakowie po wniesionej przez Zegadłowicza apelacji w sprawie konfiskaty nakładu drugiego wydania powieści Zmory 

1936, 21 kwietnia – początek pracy nad rękopisem powieści Motory – pierwsza redakcja ukończona została 24 maja 1936 roku 

1936, 30 kwietnia – 3 maja – Zegadłowicz przebywa we Lwowie w związku z przygotowaniami Zjazdu Pracowników Kultury 

1936, 11 maja – wieczór dyskusyjny poświęcony Zmorom we Lwowie; organizatorem był lwowski oddział Związku Zawodowego Literatów Polskich 

1936, 16-17 maja – Zegadłowicz bierze udział w Zjeździe Pracowników Kultury we Lwowie – wygłoszony przezeń referat poczytywany jest za akces pisarza do politycznego obozu lewicy 

1936, lipiec – ukazało się trzecie wydanie Zmór 

1936, wrzesień – drukarnię opuścił dramat W pokoju dziecinnym – druk prywatny Jan Kuglina 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Karta osobistego kalendarza pisarza na rok 1936

 

1936, październik – powstają pierwsze ilustracje Stefana Żechowskiego do Motorów 

1936, październik – ukazuje się „Dziennik Popularny”, z którego redakcją związał się Zegadłowicz 

1936, grudzień – początek pracy nad pierwszą redakcją powieści Egzystencje, ogłaszanej na łamach „Dziennika Popularnego”, opublikowanej ostatecznie jako Martwe morze. Pamiętnik Jana w Oleju Zydla w roku 1939

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

List Władysława Broniewskiego do Emila Zegadłowicza z gratulacjami za dramat ,W pokoju dziecinnym


 

1937

1937, 1 stycznia – w „Dzienniku Popularnym” ukazuje się pierwszy odcinek powieści Egzystencje (do marca 1937 roku gazeta opublikowała osiemdziesiąt dwa odcinki powieści) 

1937, 7 stycznia – koniec prac nad kolejną redakcją pierwszego tomu powieści Motory 

1937, 30 stycznia – Stefan Żechowski po raz pierwszy przyjeżdża do Gorzenia Górnego 

1937, 13–17 lutego – w domu Zegadłowicza znajduje schronienie Wanda Wasilewska 

1937, 2 marca – zamknięcie „Dziennika Popularnego” – 13 marca przeciwko jego redaktorom i współpracownikom – w tym między innymi przeciwko Zegadłowiczowi – wszczęto śledztwo pod zarzutem próby obalenia ustroju państwa 

1937, 29 marca – koniec prac nad kolejną redakcją drugiego tomu powieści Motory 

1937, 31 marca – Zegadłowicz podpisuje umowę wydawniczą na powieść Motory z Marianem Sztajnsbergiem (wydawnictwo F. Hoesicka); umowa zerwana 14 lipca na skutek nieporozumień z wydawcą 

1937, marzec – publikacja antologii korespondencji z autorskim komentarzem pisarza Piszemy listy. Emil Zegadłowicz i czytelnicy „Zmór” 

1937, 9 maja – Zegadłowicz publikuje w „Wiadomościach Literackich” artykuł „Poza dyskusją”, który staje się początkiem burzliwej dyskusji na temat filosemityzmu pisarza 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Korespondencja Mieczysława Grydzewskiego,

redaktora naczelnego ,,Wiadomości Literackich'' do Emila Zegadłowicza

1937, maj – początek kontaktu Zegadłowicza ze środowiskiem warszawskiej młodzieży żydowskiej skupionej wokół „Małego Przeglądu”, pisma wydawanego przez Janusza Korczaka 

1937, 16 lipca – przyjazd Mariana Ruzamskiego do Gorzenia Górnego 1937, 28 lipca – Zegadłowicz wnosi do sądu zażalenie w sprawie wszczęcia przeciwko niemu śledztwa „o czynienie przygotowania do usiłowania zmienienia przemocą ustroju Państwa Polskiego” 

1937, lipiec – Emil Zegadłowicz, Stefan Żechowski i Marian Ruzamski podpisują umowę ze Stefanem Kriegerem, który finansuje wydanie Motorów 

1937, październik – początek korespondencyjnej znajomości Zegadłowicza z Marią Koszyc Szołajską; do pierwszego spotkania obojga doszło 16 lipca 1938 roku w Krakowie 

1937, październik – listopad – publikacja pierwszego i drugiego tomu powieści Motory – nakład niezwłocznie skonfiskowano 

1937, 16 listopada – konfiskata powieści Motory, Zegadłowicz udaje się do szpitala w Krakowie – leczenie trwa do końca grudnia 1937 roku 

1937, 21 listopada – śmierć Jędrzeja Wowro, artysty samouka z Gorzenia Dolnego, bohatera ballad Emila Zegadłowicza

1938

1938, 10 stycznia – rozprawa apelacyjna w Sądzie Okręgowym w Krakowie przeciwko decyzji o konfiskacie powieści Motory 

1938, 30 maja – nakładem Instytutu Teatrów Ludowych w Warszawie ukazała się sceniczna adaptacja Powsinóg beskidzkich 

1938, czerwiec – Zegadłowicz przebywa w Tarnobrzegu w gościnie Janiny Pawlasowej i Mariana Ruzamskiego; kontynuuje prace nad powieścią Martwe morze 

1938, 31 lipca – 8 września Zegadłowicz w towarzystwie Marii Koszyc Szołajskiej przebywa w klasztorze ss. mariawitek w Płocku 

1938, 10 października – początek prac nad drugą, zdecydowanie odmienną od poprzedniej, redakcją powieści Białe pięści – teraz zatytułowaną: Białe pięści lub Czyn Melchiora Saczka 

1938, 4 listopada – Zegadłowicz z Marią Koszyc Szołajską przybywa do Radomia; wynajmuje pokój w Hotelu Europejskim 

1938, listopad (grudzień?) nakładem Śląskiego Związku Teatrów Ludowych ukazuje się Kantata młodzieży śląskiej. Recital zbiorowy z chórami i orkiestrą Emila Zegadłowicza 

1938, 3 grudnia – odczyt Zegadłowicza „W obronie kultury” w Radomiu – początek ogólnopolskiego tournée odczytowego pisarza 

1938, 23 grudnia – odczyt Zegadłowicza „W obronie kultury” w Krakowie

1939

1939, styczeń – odczyty Zegadłowicza w Bielsku, Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Sosnowcu, Katowicach i Pszczynie 

 

 

 

 

 

 

 

 

Maria Koszyc-Szołajska i Emil Zegadłowicz w czasie tournee odczytowego

 Fot. ZS Książnicy Beskidzkiej w Bielsku-Białej

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kartka z notesu Zegadłowicza z notatkami dot. odczytów w Bielsku, Dąbrowie Górniczej i Będzinie

 

1939, 2 lutego – odczyt Zegadłowicza w Łodzi 

1939, 6–9 lutego – konieczność leczenia szpitalnego w Cieszynie; początek pracy nad dramatem Wasz korespondent donosi 

1939, luty – odczyty Zegadłowicza w Tarnowie, Rzeszowie, Przemyślu, Chyrowie, Samborze, Drohobyczu, Stryju i Borysławiu 

1939, marzec – przez kilka dni Zegadłowicz zmuszony jest leczyć się w szpitalu w Warszawie 

1939, 20 marca – odczyt Zegadłowicza w sali „Wielkiej Rewii” w Warszawie 

1939, kwiecień – w wydawnictwie F. Hoesicka ukazuje się powieść Martwe morze. Pamiętnik Jana w Oleju Zydla 

1939, maj – Maria Koszyc Szołajska zamieszkuje z Leonardem Ozolsem w wynajętym przez Zegadłowicza domu letniskowym w Podlesiu, koło Kęt 

1939, 7–24 czerwca – w Podlesiu i Gorzeniu Górnym powstaje pierwsza redakcja poematu Dziewczyna 

1939, 22 lipca – przebywający w Gorzeniu Górnym Stefan Jaracz odbiera od Zegadłowicza dramat Wasz korespondent donosi – w czasie wojny sztuka zaginęła 

1939, 1 września – wybuch wojny zastaje Zegadłowicza w Podlesiu; wraz z Marią Koszyc Szołajską i Leonardem Ozolsem pisarz ewakuuje się do rodzinnego Gorzenia Górnego 

1939, 11 września – w dworze Zegadłowicza zakwaterowani zostają żołnierze niemieckiej 6. kompanii 

1939, 17 września – z nasłuchu niemieckich radiotelegrafistów stacjonujących w jego domu Zegadłowicz dowiaduje się o wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski

 

1940

1940, 2 stycznia – początek pracy nad dramatem Sind Sie Jude? 

1940, 4 stycznia – zakończone prace nad pierwszą redakcją przekładu Pieśń Hiawathy Henry Wadswortha Longfellowa 

1940, 2 lutego – początek pracy nad Domkiem z kart – pierwsza redakcja ukończona 30 kwietnia 1940 roku 

1940, 1–23 sierpnia – powstaje przekład Aurelii Gérarda de Nervala 

1940, 4 października – powstają pierwsze karty nieukończonej powieści Wojna – kontynuacji cyklu Żywot Mikołaja Srebrempisanego 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

 

 

Franciszek i Kamila Suknarowscy, Emil Zegadłowicz, Maria Koszyc-Szołajska,

Gorzeń Górny, 1940 rok

Fot.: zbiory prywatne Kamila Suknarowskiego

 

1940, 11 listopada – Zegadłowicz pod opieką Marii Koszyc Szołajskiej udaje się na leczenie szpitalne do Sosnowca (w szpitalu przebywa do 22 listopada) 

1940, 23 listopada – Zegadłowicz przystępuje do odtworzenia zaginionego dramatu Wasz korespondent donosi 

1940, 22 grudnia – pisarz rozpoczyna – prowadzone do śmierci – zapiski w dzienniku zatytułowanym Myśli „Definicjusza”. Uwagi i adnotacje „Krytycjuszki”

1941

1941, 4 lutego – Zegadłowicz przewieziony na krótko do szpitala w Będzinie 

1941, luty – pisarz podejmuje pracę nad powieścią Sen (rozpoczętą w styczniu 1930 roku) 

1941, luty – na kartach dziennika pisarz notuje: „Jako człowiek, jako socjalista – zostałem obrażony, zdradzony przez Kreml” 

1941, 24 lutego, godzina 14:30 – śmierć pisarza 

1941, 27 lutego – pogrzeb Zegadłowicza na cmentarzu małobądzkim w Sosnowcu 

1941, marzec – niemieccy żołnierze rabują dobytek Zegadłowicza zgromadzony w rodzinnym dworze w Gorzeniu Górnym

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Niezrealizowany projekt nagrobka-mauzoleum Emila Zegadłowicza na Grodzisku.

Autor projektu: Franciszek Suknarowski

Fot.: zbiory prywatne Kamila Suknarowskiego

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nagrobek pisarza na cmentarzu małobądzkim w Sosnowcu