W opublikowanej kilka lat temu rosyjskojęzycznej syntezie polskiej literatury XIX i XX wieku kilkukrotnie wzmiankowany jest Emil Zegadłowicz: 

s. 55-56:
С экспрессионистами была связана группа «Чартак», издавшая в 1922–1928 гг. три поэтических альманаха. «Чартак» связывал экспрессионистские тенденции в поэзии с провозглашением утопического идеала сельской жизни, бегством от городской цивилизации в природу, с мистическими увлечениями, имевшими религиозно-социальную окраску. Самой интересной фигурой в этой группе был ее основатель Эмиль Зегадлович (1888–1941). В его творчестве выделяется балладный цикл «Бескидские бродяги» (1923) — поэтическая стилизация, основанная на фольклоре карпатских горцев. В целом же группа «Чартак», малочисленная, региональная, связанная почти исключительно с Бескидским краем, не участво вала активно в литературной жизни страны. Программа ее вскоре обнаружила свою утопичность и непригодность для решения сколько-нибудь значительных литературных проблем. Что касается Зегадловича, его идейые взгляды претерпевают в 30-е гг. значительную эволюцию: от патриархального консер ватизма с религиозно-мистическим уклоном он переходит к резкой критике буржуазного общества, активно участвует в антифашист ской борьбе.

fot. Kamil Wójcik ©

Mateusz Hugo Zegadłowicz (1991-2023)

12 maja 2023 roku

zmarł nagle Mateusz Hugo Zegadłowicz,

prawnuk Emila Zegadłowicza

Emil Zegadłowicz zmarł 24 lutego 1941 roku w Sosnowcu.

Dzięki troskliwej opiece osób, którym powierzone zostały rękopisy i osobiste rzeczy zmarłego, przetrwały do dziś także szczególne curiosa:

maska pośmiertna poety, 

odlew jego dłoni

i szkice sporządzone przez Jadwigę Maziarską w dniu jego śmierci. 

Odnalezione po 80 latach pamiątki zostały złożone u mnie w czasowym depozycie.

Emil Zegadłowicz died on February 24, 1941 in Sosnowiec.

Thanks to the loving care of those entrusted with the manuscripts and personal belongings of the deceased, special curios have also survived to this day:

the poet's death mask, 

a cast of his hand

and sketches drawn up by Jadwiga Maziarska on the day of his death. 

The mementos, found after 80 years, have been temporarily deposited with me. 

Wojciech Śmieja, (P)oszukiwanie rewolucyjnego spełnienia. Polityka i erotyka w Martwym morzu Emila Zegadłowicza, [w:] tegoż, Nie/podległości i transformacje. Szkice o stuleciu męskiego niepokoju 1918-2018, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2023, s. 167-195.

Mirosław Wójcik, wykład Problematyka Zagłady w dramacie Emila Zegadłowicza "Natan-Syn Dawida" , Stowarzyszenie im. Jana Karskiego w Kielcach, 29 sierpnia 2023 r.

W "Czasopiśmie Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach" (2024, nr 2, s. 80-85) -ukazał się artykuł Magdaleny Antoniak Turystycznie za Emilem 

link do publikacji online:

https://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/dlibra/publication/12729/edition/12136/content

Z ekspresjonistami związana była grupa Czartak, która w latach 1922-1928 opublikowała trzy antologie poetyckie. „Czartak" łączył ekspresjonistyczne tendencje w poezji z głoszeniem utopijnego ideału życia na wsi, ucieczki od miejskiej cywilizacji do natury i tajemnicy świata, z mistycznymi odniesieniami o wydźwięku religijnym i społecznymi podtekstami. Najbardziej interesującą postacią w tej grupie był jej założyciel Emil Zegadłowicz (1888-1941). W jego twórczości wyróżnia się cykl ballad „Powsinogi beskidzkie” (1923), stylizacja poetycka oparta na folklorze górali karpackich. Ogólnie grupa czartakowska, mała, regionalna, związana prawie wyłącznie z regionem beskidzkim, nie uczestniczyła aktywnie w życiu literackim kraju. Jej program szybko okazał się utopijny i nie nadawał się do rozwiązywania istotnych problemów literackich. Jeśli chodzi o Zegadłowicza, jego poglądy ideologiczne przeszły znaczącą ewolucję w latach 30. XX wieku: od patriarchalnego konserwatyzmu z religijno-mistycznym nastawieniem do ostrej krytyki społeczeństwa burżuazyjnego.

s. 87:

Такие пи сатели старшего поколения, как Струг (отказавшийся, в частности, от звания академика официальной Академии литературы), Налковская, Зегадлович и ряд других, поддерживают в 30-е гг. борьбу за Народный фронт. 

Pisarze starszego pokolenia, tacy jak Strug (który odmówił, w szczególności, zrzeczenia się tytułu akademika oficjalnej Akademii Literatury), Nałkowska, Zegadłowicz i wielu innych poparło walkę o Front Ludowy w latach trzydziestych.

s. 108:
Огромные потери понесла польская литература. В сентябре 1939 г. покончил с собой С. И. Виткевич, погиб при бомбардировке Люблина Ю. Чехович, в 1941 г. во Львове гестаповцами был расстрелян Т. Бой-Желеньский, в Кракове в 1941 г. погиб И. Фик, пал
от пули эсэсовца на улице Дрогобыча Б. Шульц. Умер в Освенциме Э. Шиманьский, погибли в годы войны Ю. Каден-Бандровский, К. Ижиковский, Э. Зегадлович и многие другие.

Literatura polska poniosła ogromne straty. We wrześniu 1939 r. samobójstwo popełnił S. I. Witkiewicz, J. Czechowicz zginął w bombardowaniu Lublina, T. Boy-Żeleński został rozstrzelany przez gestapo w 1941 r. we Lwowie, w Krakowie w 1941 r. zginął I. Fik, na ulicach Drohobycza został zastrzelony przez SS B. Schulz. W Auschwitz zginął E. Szymański. W czasie wojny zmarł J. Kaden-Bandrowski, K. Irzykowski, E. Zegadłowicz i wielu innych. 

Wiktor Aleksandrowicz Chorew, Polska literatura XX wieu, 1890-1990, Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo Indrik, Moskwa 2016, wyd. 2, 354 s.seria: Literatura XX wieku, ISBN 978-5-91674-408-8