Mirosław Wójcik
CZŁOWIEK-NIKT
Prozatorska twórczość Edwarda Stachury w kontekście buddyzmu zen
WSP Kielce 1998, wyd. I, ISBN 83-7133-080-4, 322 s.
Recenzenci o książce:
Książkę Mirosława Wójcika uważam za niewątpliwe osiągnięcie badawcze [...]. Mamy w niej do czynienia z całościową analizą literackiej twórczości Stachury, [...] stanowi ona w istocie monografię twórczości Stachury, widzianej jako literacka analogia dążenia do osiągnięcia ,,stanu człowieka, który widzi’’ i tak odnajduje pełnię czy równowagę duchową [...]. Wójcik bada najpierw konstrukcję narratora, później zaś działania pisarskie zmierzające do znośnego ,,umieszczenia się’’ narratora w świecie, szczególnie zaś - jego stosunek do języka. Później przedstawia autor nowe wcielenie bohatera: to Szerucki, który chce wyzbyć się własnego ,,ja’’; Pradera, który szuka miejsca dla miłości w swoim mentalnym świecie, to dalej ,,Stachura’’ i Michał Kątny, którzy odrzucają stopniowo, ,,podmiotowy charakter [...] »ja«’’, dążąc do utożsamienia się z teraźniejszością istnienia i tym samym do osiągnięcia sui generis nieśmiertelności... Dążenie to znajduje swój odpowiednik, czy raczej - intelektualny kontekst, w buddyzmie zen. Ma ono także swe literackie konsekwencje, szczególnie zaś - odrzucenie roli narratora na rzecz zapisu dialogowego.
prof. dr hab. Jan Błoński
Książka Mirosława Wójcika jest pierwszym, gruntownym studium twórczości Edwarda Stachury. Autor skupił się nie - jak dotychczasowi krytycy - na biografii, lecz na utworach pisarza i zaproponował jednolitą perspektywę interpretacyjną, ogarniającą zarówno postawę filozoficzną, biografię, jak i sztukę pisarską autora Siekierezady . [...]
Czytelnik tej książki otrzymuje nie tylko wielką porcję nowej wiedzy o problemach twórczości Stachury, lecz także pokazową lekcję profesjonalnego czytania, rozumienia i interpretowania tekstu literackiego.
[...] Jest to bez wątpienia jedna z najlepszych interpretacyjnych prac polonistycznych, jakie napisano w ostatnich latach na temat literatury powojennej.
prof. dr hab. Włodzimierz Bolecki